فن کویل چیست؟ بررسی تخصصی عملکرد ، انواع و مزایای فن کویل‌ها

فن کویل یکی از پرکاربردترین تجهیزات تهویه مطبوع در پروژه‌های ساختمانی است که با ساختار ساده ، کارایی بالا و قابلیت کنترل مستقل ، نقش مهمی در تأمین سرمایش و گرمایش فضاهای داخلی ایفا می‌کند. در این مقاله به‌ طور جامع به معرفی فن کویل ، اجزای آن ، انواع مختلف ، مزایا و کاربردهای آن خواهیم پرداخت.

عملکرد فن کویل چگونه است؟

فن کویل (Fan Coil Unit – FCU) دستگاهی است که از ترکیب یک فن دمنده و یک کویل حرارتی تشکیل شده است. در این سیستم ، آب سرد یا گرم توسط پمپ به داخل کویل فرستاده شده و با عبور جریان هوا از روی کویل ، دمای هوا کاهش یا افزایش یافته و به فضای داخلی منتقل می‌شود. کنترل دما نیز به‌ واسطه ترموستات محیطی انجام می‌شود که به کاربر امکان تنظیم دلخواه دمای اتاق را می‌دهد.

اجزای اصلی فن کویل :

• کویل : ساخته‌ شده از لوله‌های مسی و فین‌های آلومینیومی برای انتقال حرارت.
• الکتروموتور : بنا به ظرفیت فن کویل ها از نوع تک شفت یا دو شفت بوده و در سه دور کند ، متوسط و تند قابل تنظیم هستند .
• فن : وظیفه‌ی جریان دادن هوا از روی کویل را دارد.
• فیلتر هوا : فیلتر های پلاستیکی از جنس پلی پروپیلن و قابل شستشو جهت تصفیه اولیه هوای ورودی استفاده می شود .

اجزای جانبی فن کویل ( در صورت درخواست مشتری میتوان روی فن کوئل نصب نمود ) :

• شیر برقی یا دستی : برای کنترل جریان آب درون کویل.
• ترموستات : جهت کنترل دمای محیط بر اساس تنظیم کاربر.

انواع فن کویل بر اساس محل نصب :

• فن کویل زمینی : روی زمین یا دیوار نزدیک به کف نصب می‌شود و تعمیر و نگهداری آسانی دارد.

• فن کویل سقفی توکار (کانالی) : در سقف کاذب نصب شده و به کمک کانال‌کشی هوا را در فضاهای مختلف توزیع می‌کند.

• فن کویل سقفی روکار : بدون نیاز به سقف کاذب، مستقیماً روی سقف یا دیوار نصب می‌شود.
• فن کویل کاستی (یکطرفه و چهار طرفه) :  طراحی شده برای نصب در سقف کاذب، توزیع یکنواخت هوا در چهار جهت.

مزایای استفاده از فن کویل :

• کنترل دمای مستقل برای هر فضا
• کاهش مصرف انرژی نسبت به سیستم‌های مرکزی
• نصب و نگهداری آسان
• امکان استفاده از منابع مختلف حرارتی (چیلر، پکیج، موتورخانه)
• صدای عملکرد کم در مدل‌های مدرن

نکته فنی : فن کویل تأمین‌کننده هوای تازه نیست

فن کویل‌ها تنها وظیفه‌ی سرمایش یا گرمایش را بر عهده دارند و قابلیت تأمین هوای تازه محیط را ندارند . بنابراین در پروژه‌هایی که نیاز به هوای تازه وجود دارد، استفاده از سیستم‌های مکمل مانند هواساز یا دستگاه‌های تهویه مستقل الزامی است.

کاربرد فن کویل‌ها در پروژه‌های مختلف :

• ساختمان‌های مسکونی:  به ‌ویژه آپارتمان‌ها و برج‌ها با واحدهای مستقل
• فضاهای اداری و تجاری : امکان کنترل دمای هر اتاق یا بخش به‌صورت مجزا
• هتل‌ها : بهره‌گیری از فن کویل در هر اتاق جهت تأمین آسایش میهمانان
• کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها:  استفاده از مدل‌های با فیلتر بهداشتی برای تهویه تمیز و ایمن
• اماکن آموزشی ، مدارس و دانشگاه ها

انتخاب فن کویل مناسب :

انتخاب فن کویل باید با توجه به متراژ فضا ، ظرفیت حرارتی و برودتی موردنیاز ، سطح صدا و شرایط پروژه انجام گیرد. تیم مهندسی مشاوران صنعت تاسیسات ترموتهویه آماده ارائه مشاوره تخصصی ، طراحی ، فروش و اجرای انواع فن کویل از برند معتبر شرکت تهویه با سابقه بیش از 60 سال تولید انواع فن کوئل می‌باشد.

محاسبات سر انگشتی فن کویل :

انتخاب فن کویل مناسب برای هر فضا نیازمند محاسبات دقیق بار سرمایشی و گرمایشی است، اما در بسیاری از پروژه‌های اجرایی، برای تسریع در تخمین اولیه، از روش‌های سرانگشتی استفاده می‌شود. در ادامه چند فرمول تجربی و کاربردی را ارائه می‌کنیم:

✅ محاسبه ظرفیت سرمایشی فن کویل بر حسب BTU/hr :

برای محاسبه ظرفیت تقریبی موردنیاز یک فن کویل در یک فضای بسته :

 ) ظرفیت سرمایشیBTU/hr ( = متراژ فضا (مترمربع) × 400 تا 600

نکته:  عدد 400 برای فضاهای کم‌بار (سایه، طبقه وسط) و 600 برای فضاهای پرنور (جنوبی، طبقه آخر) استفاده می‌شود.

✅  انتخاب فن کویل بر حسب متراژ :

به‌صورت ساده و تجربی، می‌توان گفت:

CFM مخفف Cubic Feet per Minute و به معنای حجم هوای دمیده‌ شده در دقیقه است.

✅ انتخاب فن کویل گرمایشی (برای زمستان) :

در زمستان که سیستم گرمایشی فعال است، اگر از پکیج یا موتورخانه استفاده می‌شود، می‌توان از همان فن کویل سرمایشی بهره برد، ولی برای تخمین بار گرمایی:

 ظرفیت گرمایشی تقریبی(kcal/hr) = متراژ فضا × 100 تا 150

فضاهای با عایق‌بندی خوب ×100
فضاهای قدیمی یا پراتلاف انرژی ×150

✅ فرمول تخمین دبی آب ( GPM ) :

 دبی آب فن کویل(GPM) = ظرفیت سرمایشی (BTU/hr) ÷ (500 × ΔT)

ΔT  = اختلاف دمای ورود و خروج آب (معمولاً 10 تا 12 درجه فارنهایت)

نتیجه‌گیری :

فن کویل ، راهکاری کارآمد و منعطف برای تأمین سرمایش و گرمایش در انواع ساختمان‌ها است. با انتخاب صحیح نوع و ظرفیت فن کویل، می‌توان آسایش حرارتی را با کمترین مصرف انرژی تضمین کرد.

در صورت نیاز به مشاوره تخصصی در زمینه انتخاب و خرید فن کویل، کارشناسان ما آماده پاسخ‌گویی به سوالات شما هستند ، با ما تماس بگیرید .